1. wat zijn de antwoorden van de waterleidingbedrijven op veel gestelde vragen?
Al meer dan 20 jaar geeft de watersector veel geld uit om ervoor te zorgen dat de consument niet twijfelt aan de kwaliteit van kraanwater. Het ‘bewijs’ van goede kwaliteit wordt onderbouwd met de slogans: ‘Kraanwater, het best gecontroleerde voedingsmiddel’ en ‘alle criteria staan in de wet’. Hieronder volgen de antwoorden die de watersector in zijn media campagnes gebruikt en onderling op elkaar heeft afgestemd. In de kolom daarnaast staan de antwoorden die naar de mening van HWS/ Bart Heyning een meer juiste voorstelling van zaken geven.
Vraag (gebruikt in mediacampagnes watersector): “De waterbedrijven zeggen altijd dat het drinkwater in Nederland ons best bewaakte levensmiddel is. Ik wil wel eens weten waar deze uitspraak op gebaseerd is en wie mij garandeert dat het drinkwater betrouwbaar is”
| Antwoord Vewin (medio april 2005, zie ook de vergelijkbare stellingen van WML (31 dec 2007), Prof H. van Dijk (TU Delft), Roelof Kruize (Waternet), Kees Plug [VROM] in Telegraaf van 16 maart 2009) | Antwoord HWS |
| Drinkwater in Nederland moet aan zeer strenge kwaliteitseisen voldoen voor het zich daadwerkelijk drinkwater mag noemen” | Onjuiste voorstelling van zaken - Alhoewel kraanwater vele duizenden restanten van chemische verbindingen bevat (waaronder medicijnen en röntgen -contrastmiddelen) gaan waterleidingbedrijven daaraan voorbij en beperken zij zich tot het voldoen aan de kwaliteitseisen van niet meer dan ca. 67 stoffen. Voor de meeste chemische verbindingen bestaan echter helemaal geen criteria. Zie hierover bijvoorbeeld de New York Times: “Only a few hundred of the more than 80.000 chemicals in use in the US have been tested for safety” en “Many known or suspected carcinogenes are completely unregulated” |
| De wettelijke eisen staan nauwkeurig omschreven in de Waterleidingwet en het Waterleidingbesluit (U vindt deze in het dossier ‘drinkwater’ op www.vrom.nl). Daarin staat precies aangegeven hoeveel van een stof in het drinkwater mag zitten en op welke wijze het drinkwater gecontroleerd moet worden. | Niet juist - De wettelijke eisen staan niet nauwkeurig in de wet omschreven.In de Drinkwaterwet ontbreken – bijvoorbeeld – wettelijke eisen voor medicijnen, röntgen contrastmiddelen en hormoonverstorende stoffen vrijwel geheel. Van de meer dan 100.000 chemische verbindingen die bij de Europese Gemeenschap in Brussel zijn aangemeld (EINECS) zijn van slechts van enkele honderden de gezondheidseffecten bekend.Door het Parlement zijn slechts zo’n 67 normen in de wet vastgelegd. Daaraan zijn – zonder parlementaire goedkeuring – voor een klein aantal stoffen ‘richtwaarden’ toegevoegd. Door de Minister van Infrastructuur een Milieu wordt overschrijding daarvan niet gezien als schending van de wet.Op grond van de Drinkwaterwet moeten waterleidingbedrijven waarborgen dat leidingwater deugdelijk is. Daaronder wordt verstaan dat het leidingwater geen stoffen mag bevatten ‘die nadelige gevolgen voor de volksgezondheid kunnen hebben’. |
| Het water wordt tijdens alle fasen van de drinkwaterbereiding dagelijks gecontroleerd: tijdens de winning, tijdens en na de zuivering en bij aftappunten in het leidingnet. Bovendien wordt ook regelmatig bij de consument thuis gecontroleerd. | Niet juist – Dagelijks wordt alleen gecontroleerd op de criteria voor de zuurgraad en voor bacteriën van de coligroep.Op de overige 65 parameters wordt ofwel wekelijks, ofwel maandelijks of zelfs alleen maar jaarlijks gecontroleerd.Volgens de deskundigen die door het onderzoeksbureau Motivaction in 2010 zijn geïnterviewd is het ‘praktisch onmogelijk om voor alle stoffen te controleren’ |
| De normen die in het Waterleidingbesluit staan aangegeven, zijn gebaseerd op gegevens van diverse organisaties die wetenschappelijk onderzoek doen naar de effecten van stoffen op het milieu en de volksgezondheid, zoals de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). In de normen zijn veelal veiligheidsmarges ingebouwd. | Onjuiste voorstelling van zaken – Het merendeel van de normen van de aangetroffen stoffen ontbreekt. De bestaande normen in het Waterleidingbesluit zijn relatief en discutabel volgens Prof J. Kop in het vakblad H2O 2004, nr 25/26 |
| Bij de vaststelling van de normen wordt altijd uitgegaan van de zwakste groepen (bijvoorbeeld zuigelingen). De waterbedrijven blijven gewoonlijk ruim binnen de wettelijke normen. | Onjuiste voorstelling van zaken - Prof. Dr. P.J.J. Sauer: “In alle bloedmonsters vinden wij milieuvervuilende stoffen. Of deze stoffen schadelijk zijn voor de gezondheid van de mensen? Groot probleem is dat wij van heel veel stoffen zo weinig weten. Als nu een nieuwe stof op de markt komt moet de industrie testen uitvoeren. Maar dat onderzoek is heel beperkt: er wordt niet gekeken naar de gevolgen op lange termijn. ( ). Wij weten allemaal dat ongeboren of pasgeboren kinderen het kwetsbaarst zijn voor blootstelling. ( ) je moet niet te snel zeggen dat er niks aan de hand is. |
| De resultaten van het onderzoek in de laboratoria van de waterbedrijven is gewoonlijk goed: er valt niets op het drinkwater aan te merken. | Onjuiste voorstelling van zaken - Het kraanwater bevat volgens het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 2013 medicijnen en röntgencontrastmiddelen. De gezondheidseffecten daarvan zijn onbekend. Sommige vissen die blootgesteld worden aan hormoonverstorende stoffen veranderen van geslacht. Er valt derhalve heel veel op het kraanwater aan te merken.Bovendien hanteert de Toezichthouder (Minister van I&M) een zelf bedacht, dubieus, ondoelmatig en niet wettelijk toetsingscriterium. In haar jaarlijks verslag aan de 2e Kamer geeft zij aan dat de kwaliteit van de kraanwater “goed” is. Het wettelijk criterium is evenwel de verplichte vaststelling dat het kraanwater geen stoffen bevat ‘die nadelige gevolgen voor de volksgezondheid kunnen hebben’Omdat het kraanwater al vele jaren chemicaliën bevat die nadelige gevolgen voor de gezondheid van de mens kunnen hebben geeft de Minister aan de 2e Kamer al tenminste sinds 1994 onjuist een onjuiste voorstelling van zaken. |
| Toch kan het wel eens voorkomen dat incidenteel een verhoogde concentratie van een stof wordt aangetroffen.De waterbedrijven wachten in de regel niet af tot de maximaal toegestane norm is bereikt, maar nemen al bij lagere waarden preventieve maatregelen. Dit gebeurt dan in overleg met VROM-Inspectie, die belast is methet toezicht op de kwaliteit van het drinkwater. Deze maatregelen kunnen bestaan uit een extra zuivering, een menging met ander water, of in het uiterste geval sluiting van de bron of inlaat. | Niet juist - Waterleidingbedrijven ‘wachten’ zelfs als de maximaal toegestane norm is bereikt.Voorbeeld: de campylobacter–bacterie. Het algemene uitgangspunt is dat de inspectierichtlijn een ‘afweging moet zijn tussen bescherming van de gezondheid en de maatschappelijke kosten’ (zie H2O/ 26 sept 2003). Leidingwater mag volgens de Waterleidingwet geen micro-organismen bevatten of stoffen die nadelige gevolgen voor de volksgezondheid kunnen hebben.In strijd met de wet heeft in het leidingwater – alleen al voor wat betreft de campylobacter bacterie – in meerdere regio’s een infectie risico van 1 op de 10.000 consumenten (derhalve in Nederland 16.000 gevallen per jaar). In drie (3) regio’s wordt zelfs dit (onwettige) niveau van infectie met een factor tussen de 32x tot 59x overschreden (zie H2O 26 sept 2003).Consumenten die hun waterleidingbedrijf schriftelijk hebben verzocht om te garanderen dat het drinkwater ‘uitstekend’ is omdat het leidingwater geen micro-organismen, parasieten of stoffen die nadelige gevolgen voor de volksgezondheid kunnen hebben, kregen als reactie dat die garantie niet kon worden gegeven |
| Antwoord op de vraag Wat was de vraag ook al weer? Het ging om een antwoord op de vraag ‘Wie garandeert mij dat het drinkwater betrouwbaar is?’Dat antwoord wordt door Vewin cq de waterleidingbedrijven in bovenstaande teksten niet gegeven. |
Nota Bene Het antwoord op de vraag is simpel: die garantie ontbreekt. Maar waterleidingbedrijven willen niet dat iemand dat weet. |
2. Welke stoffen zitten in mijn kraanwater’
De burger krijgt van zijn waterleidingbedrijf niet de zelfde gegevens als die welke het aan de Inspectie Volksgezondheid ter beschikking stelt (de zogenaamde REWAB gegevens met toelichting). Zelfs consumenten die specifiek om deze (REWAB) gegevens vragen krijgen nul op rekwest. Sommige waterleidingbedrijven geven soms openlijk aan dat de Inspectiegegevens ‘bedrijfsvertrouwelijke informatie’ vormen die niet voor het publiek bestemd zijn.
Wie wil weten welke restanten van chemicaliën ‘het beste kraanwater van de wereld’ bevat, moet daarom de hindernissen weten te omzeilen die waterleidingbedrijven plaatsen in hun kat en muis spel – dat zij onderling afstemmen met de Toezichthouder, het ministerie van Infrastructuur & Milieu – door op de juiste manier naar de juiste documenten te vragen. Dat is nog niet zo eenvoudig.
Hieronder een paar suggesties
aanbiedingsbrief REWAB documenten
Verzoek je waterleidingbedrijf een kopie van de originele brief – met alle bijlagen, inclusief CD ROM indien van toepassing – over te leggen, waar door of namens de directeur van het waterleidingbedrijf, de REWAB (REgistratie WAterkwaliteitsgegevens Bedrijven) rapporten aan de Minister van Infrastructuur en Milieu (cq de VROM Inspectie) zijn aangeboden in de jaren 2010, 2011 en 2012.
kopie per email
Zendt na je schriftelijke verzoek aan je waterleidingbedrijf per email een bevestiging van je verzoek zodat de datum van ontvangst vaststaat en de brief later niet ‘helaas is zoekgeraakt’;
uiterlijke opleverdatum
Kopie van de originele stukken maken is niet veel werk, verzoek daarom de gevraagde informatie te ontvangen binnen uiterlijk binnen twee weken;
niet alleen de lijsten met meetgegevens
Voeg aan je verzoek – om misverstand te voorkomen – toe dat je niet uitsluitend een uitdraai van de REWAB analyseresultaten over de desbetreffende jaren wenst te ontvangen, maar alle documenten die aan de VROM Inspectie gezonden als onderdeel van de aanbiedingsbrief.
voorbeeld
Verwijs bij wijze van voorbeeld van wat je verlangt, naar de vergelijkbare brief van OASEN aan het Ministerie van Infrastructuur en Milieu van 31 maart 2011 met de bijlagen – ontvangen door VROM Inspectie VI op 31 maart 2011 met uniek registratie nummer 2011 D 002735. Naar aanleiding van het verzoek dat ik in februari 2012 indiende heeft het Ministerie VROM en het RIVM zich twee jaar lang van de domme gehouden en de rechter verteld dat ze niet begrepen wat er nu precies gevraagd werd.
samen
Overigens zal mogelijk het samen met meerdere anderen indienen van een verzoek de kans vergroten op een snel en correct antwoord (dwz binnen de door de in art 4 van de WOB gestelde termijn van 4 weken).
publicatie
Als je wilt zal je verzoek met het antwoord van je waterleidingbedrijf op deze site worden gepubliceerd.
3. Wat zijn de alternatieven voor kraanwater?
In de USA is nagezuiverd kraanwater al meer dan 30 jaar geheel ingeburgerd. Blijkens opgave van het gezaghebbende Environmental Protection Agency (EPA) drinkt meer dan 40% van de 316 miljoen Amerikaanse burgers (te weten 126 miljoen consumenten) water dat nagezuiverd is door filtersystemen. Dit gezuiverde water kan afkomstig zijn uit apparaten thuis of uit apparaten die in publieke ruimtes zijn opgesteld. Daaronder bevinden zich de dezelfde systemen (omgekeerde osmose) als die welke Walter van der Meer van waterleidingbedrijf OASEN in de regio Gouda voor 12.000 huishoudens aan het bouwen is.
Waterleidingbedrijven hebben de wettelijke plicht om drinkwater te leveren zonder restanten van medicijnen en röntgencontrastmiddelen. Zeker als die – zoals nu door Prof. Legler en Prof. van den Berg wordt bevestigd – ‘nadelige gevolgen voor de volksgezondheid kunnen hebben.’
Waterleidingbedrijven bezitten een monopolie op kraanwater. Water is een van eerste levensbehoeften van de mens. Daardoor zijn afnemers van kraanwater praktisch gedwongen om medicijnen en röntgen -contrastmiddelen in hun kraanwater tot zich nemen. Ook als zij daartegen overwegende bezwaren hebben.
Om aan hun wettelijke plicht te voldoen hoeven de Nederlandse waterleidingbedrijven alleen maar de Amerikaanse flexibele waterzuiveringsapparaten in de VS te bestellen. Op korte termijn kunnen daardoor kwetsbare groepen – zoals zwangere vrouwen en kleine kinderen – op alle plaatsen waar daaraan behoefte is water zonder medicijnen en röntgen-contrastmiddelen krijgen.
Wat vind jij?